Пресс- релиз
15 сентября 2015 г.
Представители гражданского общества, обеспокоенные перспективами страны в условиях ухудшения ситуации на мировых рынках, публично обратились к премьер-министру Республики Казахстан с конкретным предложением по исполнению поручения Президента страны о восполнении 1% дефицита за счет внутренних резервов, озвученного в ходе совещания в Акорде 19 августа 2015 года.
По мнению общественников, восполнить дефицит бюджета можно быстро и эффективно только лишь за счет повышения акцизов на табачную и алкогольную продукцию, которые стали «бичом» здоровья казахстанцев.
Главный онколог г. Алматы, Диляра Кайдарова:
«Каждый день табак убивает более 70 казахстанцев и жертвами табачной эпидемии становится самое трудоспособное население страны – женщины репродуктивного возраста и мужчины 30-55 лет, о чем свидетельствует низкая продолжительность жизни мужчин в Казахстане. Это происходит из-за того, что с ростом доходов населения исторически дешевые сигареты стали еще более доступными».
Лидер национальной коалиции "За Казахстан, свободный от табачного дыма", Садыкова Джамиля:
«Повышение акцизов до 49% на табак и алкоголь с лихвой восполнит дефицит бюджета и может стать стабильно высоким, постоянным и безопасным источником дохода в госбюджет страны, особенно в ближайшие сложные пять лет, когда, по прогнозам Главы государства, цены на нефть рискуют остаться на том же низком уровне, что и сейчас».
По расчётам Центра экономических и финансовых исследований и разработок
(г. Москва), если повысить долю акцизов в пачке казахстанских сигарет до 49% , то доходы в бюджет вырастут до 184 млрд тенге (почти в 2,5 раза), а количество ежедневных курильщиков среди взрослого населения упадет до 17,9%. Это позволит спасти порядка 54 тысяч жизней.
В январе 2014 года отчисления в бюджет с табачной промышленности повысились в 2 раза только за счет одномоментного повышения табачных акцизов (на 94%). Доходы от табачных акцизов выросли с 46 млрд. тенге в 2013 году до 79 млрд. тенге в 2014 году, при снижении годовой реализации сигарет на 3 млрд. штук.
Аналогичная ситуация наблюдалась и при существенном повышении ставки акцизов на алкогольные напитки. В 2014 году ставка акциза на водку была повышена в 2 раза и поступления в бюджет выросли с 13 млрд. тенге до 22 млрд. тенге. В 2011 году ставка акциза на пиво была повышена на 70%: поступления в бюджет от акциза на пиво выросли с 7 млрд. тенге в 2010 году до 12 млрд. тенге в 2011 году.
В двух соглашениях « О принципах ведения налоговой политики в области акцизов на табачную и алкогольную продукцию», разрабатываемым министерствами финансов в Евразийском экономическом союзе, озвучен мизерный рост ставок по 2 евро (600 тенге) в год. Это даже меньше, чем существующие темпы в Казахстане (около 1000 тенге в год).
Представитель Ассоциации кардиологов Казахстана, Кайрат Давлетов:
«Соглашения по акцизам на табак и алкоголь обсуждаются кулуарно, без участия министерств здравоохранения наших стран и отвечают исключительно коммерческим интересам лобби, позволяя делать прибыль на здоровье граждан Казахстана, России и Белоруссии, Кыргызстана и Армении. Здесь явно прослеживается намерение бизнес компаний утвердить очень низкие ставки акцизных налогов, связывая по рукам и ногам инициативу наших стран по исполнению международных обязательств. Так, повышение акцизов на алкоголь рекомендуется ВОЗ как самая действенная мера борьбы с ним, а доля акцизов в пачке сигарет должна составлять не менее 70%. Очевидно, что в разработке документов должны принимать участие минздравы».
Общественники предложили пересмотреть ставки акцизов в документах ЕАЭС и включить в число разработчиков Министерство здравоохранения и социального развития РК, а также инициировать повышение акцизов на табачную продукцию уровня 12000 тенге за 1000 сигарет к 2018г и на алкоголь аналогично. Акцизы на вредные товары, это очевидно, реальная мера исполнения поручения Президента РК в рамках восполнения дефицита бюджета.
Текст обращения и результатов анализа ЦЭФИР в приложении.
За дополнительной информацией, пожалуйста, обращайтесь к Джамиле Садыковой по тел. 8 701 20 69 974
Баспасөз хабарламасы
2015 жылғы 15 қыркүйек
Әлемдік нарықтағы ахуалдың нашарлауы жағдайларында еліміздің болашағының қамын ойлайтын азаматтық қоғам өкілдері Қазақстан Республикасының Премьер-Министріне ел Президентінің 2015 жылғы 19 тамызда Ақордада айтқан ішкі резервтер есебінен 1% тапшылықты толтыру туралы тапсырмасын орындау бойынша нақты ұсынысымен жариялы түрде үндеу жолдады.
Қоғамдық өкілдердің пікірі бойынша бюджет тапшылығын қазақстандықтардың «сорына» айналған темекі және алкоголь өнімінің акциздерін арттыру есебінен ғана тез әрі тиімді толтыруға болады.
Алматы қаласының бас онкологы, Диляра Қайдарова:
«Күн сайын темекі 70-тен астам қазақстандықты өлтіреді және еліміздің ең еңбекке қабілетті халқы – бала туу жасындағы әйелдер мен 30-55 жастағы ерлер темекі эпидемиясының құрбаны болуда, бұған Қазақстандағы ерлердің өмір сүру ұзақтығының төмендігі куә. Бұл халық табысының өсуімен қатар, бұрыннан арзан темекілерге енді одан да қол жетімді болып қалғанының салдарынан болып отыр».
"Темекі түтінінен азат Қазақстан үшін" ұлттық коалициясының көшбасшысы, Садықова Джамиля:
«Темекі мен алкоголь акциздерін 49%-ға дейін арттыру, әсіресе Елбасының мұнай бағалары жақын бес жыл ішінде қазіргідей төмен деңгейде қалады деген болжамы бойынша, бюджет тапшылығын бірден толтыра алады және еліміздің мемлекеттік бюджетіне келетін кірістердің тұрақты жоғары, үнемі әрі қауіпсіз көзі бола алады».
Экономикалық және қаржылық зерттеулер мен әзірлемелер орталығының (Мәскеу) есептеуі бойынша, егер қазақстандық темекілердің пачкасына акциздер үлесін 49%-ға дейін арттырсақ, онда бюджет кірістері 184 млрд теңгеге дейін (2,5 есеге дерлік) артады, ал ересек адамдар арасындағы шылым шеккіштер саны 17,9%-ға дейін төмендейді. Бұл 54 мыңға жуық өмірді құтқаруға мүмкіндік береді.
2014 жылдың қаңтарында темекі өнеркәсібінен бюжетке аударымдар тек темекі акциздерін бір сәт көтергеннің өзінде 2 есеге (94%-ға) дейін артты. Темекі акциздерінен түсетін кірістер 2013 жылғы 46 млрд. теңгеден 2014 жылы 79 млрд. теңгеге дейін артып, темекілердің жылдық сатылуы 3 млрд. данаға төмендеді.
Осыған ұқсас жағдай алкогольдік ішімдіктерге акциздердің мөлшерлемелерін айтарлықтай арттыруда да байқалады. 2014 жылы арақ акцизінің мөлшерлемесі 2 есеге артты және бюджеттік түсімдер 13 млрд-тан 22 млрд. теңгеге дейін өсті. 2011 жылы сыраның акциз мөлшерлемесі 70%-ға артқан болатын: сыра акциздерінен бюджетке түсімдер 2010 жылғы 7 млрд. теңгеден 2011 жылы 12 млрд. теңгеге дейін өсті.
Еуразиялық экономикалық одақта қаржы министрліктері әзірлеп жатқан темекі және алкоголь өніміне акциздер саласында салық саясатын жүргізу қағидаттары туралы екі келісімде және мөлшерлемелердің жылына болмашы ғана (600 теңгеге) өсуі айтылған. Бұл Қазақстандағы қазіргі қарқындардан да аз (жылына 1000 теңге).
Қазақстан кардиологтар қауымдастығының өкілі, Қайрат Дәулетов:
«Темекі мен алкогольге акциздер бойынша келісімдер мәжілістен тыс, біздің елдеріміздің денсаулық сақтау министрліктерінің қатысуынсыз қаралады, және коммерциялық лобби мүдделеріне ғана сай келеді, сөйтіп Қазақстан, Ресей, Белоруссия, Қырғызстан және Армения азаматтарының денсаулықтарын құрбан етумен табыс табуға мүмкіндік береді. Бұл жерден бизнес компаниялардың біздің елдеріміздің халықаралық міндеттемелерін орындау бойынша бастамасына тұсау болып, акциздік салықтардың өте төмен мөлшерлемелерін бекітуді көздеп отырғандығы аңғарылады. Сонымен, ДДҰ алкоголь акциздерін арттыруды – олмен күресу бойынша ең пәрменді шара ретінде ұсынады, ал темекі пачкасына акциздер үлесі 70%-дан кем болмауы тиіс. Құжаттарды әзірлеуде денсаулық сақтау министрліктерінің қатысуы тиіс екендігі айтпаса да белгілі».
Қоғамдық белсенділер ЕАЭО құжаттарында акциздер мөлшерлемелерін қайта қарауды әрі ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі әзірлеушелерінің санына қосуды, сонымен қатар 2018 жылға қарай темекі өнімі акциздерінің 1000 темекі үшін 12000 теңге деңгейін және алкоголь өнімдері акциздерінің де деңгейін осыған ұқсас көтеруге бастама жасауды ұсынды. Зиянды тауарлардың акциздері ҚР Президентінің бюджет тапшылығын толтыру шеңберіндегі тапсырмасын орындаудың нақты шарасы екені айқын.
Өтініштің мәтіні және ЭҚЗӘО талдауының нәтижелері қосымшада.
Қосымша ақпарат алу жөнінде Джамиля Садықоваға мына тел. 8 701 20 69 974 бойынша хабарласыңыз.
